blog image

Lojistik Terimler

  • Acente: Bir firmanın merkez kuruluşu dışında bir bölgede, onun adına hizmet veren kuruluşlardır. ​

  • ADR: Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin karayolu ile taşınması kurallarını içeren, bu maddelerin taşınabilmesi için, araç ve sürücülerde gerekli belgelerin arandığı bir standarttır.​

  • Akreditifli Ödeme: Bir alıcının talebine istinaden, bir bankanın verdiği ve alıcı tarafından ayrıntıları belirtilmiş, mala veya hizmete ilişkin belgelerin ibrazı karşılığında, belirtilen bir satıcıya ödeme yapılacağı yolundaki şartlı bir taahhüttür.​

  • Ambar: İhtiyaca bağlı olarak belirli bir süre için ürünlerin konulduğu kapalı ya da açık güvenlikli alandır.​

  • Antrepo: Gümrük mevzuatına tabi olan eşyaların, gümrük gözetimi altındayken muhafaza edildiği ve ilgili dış ticaret işleminin tamamlanabilmesi için gerekli işlemlerin yapıldığı bir tür depodur.​

  • Ardiye: Ürünlerin/malzemelerin saklanıp muhafaza edildiği yer, saklama/muhafaza etme hizmeti ve bu hizmet için ödenen ücret. ​

  • BAF: Petrol fiyatlarındaki dalgalanmadan etkilenmemek için her ay belirlenen navlun kalemidir.​

  • Barkod: Otomatik tanımlama teknolojisi kapsamında, bir optik okuyucu aygıt ile okunarak bilgisayar ortamına sayı, karakter ya da bunların karışımı olarak aktarılabilen, farklı kalınlıklardaki çizgi-boşluk kombinasyonlarıdır.​

  • CE İşareti: Bir ürünün AB tarafından hazırlanan; ortak özellikleri itibari ile sınıflandırılması ürün gruplarını uyması gereken asgari sağlık, emniyet ve çevre koruması koşullarını düzenleyen bağlayıcı mevzuat ve emirlere uygunluğunu gösteren işaret.​

  • CMR Anlaşması: Uluslararası nitelikteki CMR Anlaşması’nın hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir. Taşımanın CMR hükümlerine göre yapıldığını göstermektedir. Gönderici veya lojistik firması tarafından alıcının adına düzenlenmektedir.​

  • CMR Karayolu Taşıma Belgesi: Nakliye firması tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir belgedir.​

  • Çapraz Sevkiyat: Tedarikçiden temin edilen ürünlerin stoğa alınmadan ve taşıma kabı bazında içeriği bozulmadan müşterilerin gereksinimlerine göre tasnif edilerek sevk edilmesi işlemidir.​

  • Çeki Listesi: Koli, ambalaj listesidir. Kargonun içindeki eşyaların adet, parça, ağırlık, boyut ve numaraları ile alıcı bilgilerini ve adresini gösteren ayrıntılı listedir.​

  • Demuraj: Geminin kendisine tanınan yükleme ve boşaltma süresini aşması ya da konteyner içinde bekleyen yükün tanınan süreden önce gümrükten çekilip boşaltılmamasıdır.​

  • Desi: Yük taşıma ücreti hesabında kullanılmak üzere; paket, sandık, koli gibi yüklerin üç boyutunun (en, boy, yükseklik) santimetre cinsinden birbiriyle çarpıldıktan sonra 3.000’e bölünmesi ile elde edilen değerdir.​

  • Dozvola: Ülkelerin birbirleri arasında kullandıkları, TIR’ların transit geçiş belgesidir. Ülkeler karşılıklı olarak yıllık Dozvola Belgesi ücreti öderler. Bu belgeyi alan TIR’lar ülkelerden transit yük taşımacılığı yapabilirler.​

  • Dördüncü Parti Lojistik: Müşterilerine kapsamlı tedarik zinciri çözümleri sunmak için, kendi organizasyonunun kaynaklarını, yeteneklerini ve teknolojisini, üçüncü taraf lojistik (3PL) şirketleri ile bir araya getiren ve tüm zincirin tasarımını ve yönetimini üstlenen şirketlerdir.​

  • Elleçleme (Handling): Lojistik tesislerde, ürünlerin yerinin değiştirilmesi, paket yapısının bozulup yeniden oluşturulması, kap boyutlarının değiştirilmesi, kontrol edilmesi, etiketleme, streçleme gibi işlemlerin tamamı için kullanılan genel bir ifadedir.​

  • Emtia: Ticarete konu olan tüm mallar ve ürünlere verilen addır.​

  • ETA: Tahmini varış zamanıdır.​

  • Extranet: Farklı organizasyonların (müşteriler, tedarikçiler, devlet kurumları vb.) aynı yazılım ve protokolleri internet üzerinden kullanabilecekleri şekilde oluşturulan ağdır.​

  • FIFO (İlk Giren İlk Çıkar): Genellikle depolamada ve maliyetlendirmede kullanılan, depolama için ilk giren malzemenin ilk çıkacağını öngören kuraldır.​

  • Fiktif: Özel firmanın salt kendine ait gümrüklü malları depoladığı antrepo tipidir.​

  • FTL: Bir treylerin taşıma kapasitesini tam olarak (hacim, ağırlık) dolduran yüktür.​

  • Gabari: Taşıtların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.​

  • GTİP: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’nun kısaltmasıdır. Ülkemizde, GTİP Gümrük Tarife Cetveli’nde 12’li koda verilen isimdir.​

  • Ham madde: Üretim süreçlerinde işlenerek son ürünü elde etmede yüksek oranda kullanılan malzemelerdir.​

  • Hamule Senedi: Trenle yapılan taşımacılıkta kullanılan makbuz niteliğindeki belgedir. Kıymetli evrak özelliğine sahip değildir.​

  • Hava Konşimentosu: Gönderici ile hava taşıyıcı arasında ciro edilemez formda hazırlanan taşıma senedidir.​

  • IATA: Uluslararası hava taşımacılığında yolcu ve kargo taşımacılığın tariflerini ve yetkilendirilmelerini denetleyen örgüttür.​

  • IMO Belgesi: Yanıcı, patlayıcı ve kimyasal taşımak için kullanılan belgedir.​

  • Intermodal Taşımacılık: Intermodal taşımacılık; taşınacak malın, mal üzerinde herhangi bir fiziki işlem yapılmadan ve konteyner/treyler hiç açılmadan birden fazla taşıma modeli kullanılarak (Ro-Ro, karayolu, denizyolu, demiryolu) nihai varış noktasına ulaştırılmasıdır.​

  • İrsaliye: Satılan malı bir yerden başka bir yere sevk ederken kullanılan, maliye onaylı mal teslimini gösteren resmi belgedir.​

  • Jettison: Gemi tehlikedeyken malzemelerin gemiden atılmasına denir.​

  • Joint Rate (Müşterek Navlun Ücreti): Birinci taşıma noktasından diğerine kadar uygulanan fiyat. Bu ulaşım sistemleri hatlar arasında anlaşılmış ve onaylanmış tek tarifedir.​

  • Just In Time Delivery (Tam Zamanında Teslim): Malzemenin, gereken zaman ve miktarda, gereken yerden alınıp gereken yere istenilen koşullarda sevkiyatına yönelik sistemdir.​

  • Kabotaj: Deniz ticaretinde bir ülkenin kendi ülkesi içinde taşımacılık yapma yetkisini kendi bayrağı altında yapma hakkına denir. Ayrıca karayolu taşımacılığında ticari araç sürücülerinin başka ülkelerde çalışma hakkı olarak da kullanılmaktadır.​

  • Kanban: Tam zamanında üretim/tedarik sistemlerinde gereksinim duyulan malzemenin, gereksinim duyulduğu zaman ve miktarda teminini sağlayan bilgi, doküman, sinyal, elektronik mesajdır.​

  • Konsolidasyon (Consolidation): Küçük miktarlı yüklerden büyük yükleme partileri oluşturarak taşımacılıkta ölçek tasarrufu sağlanmasıdır.​

  • Konşimento (Bill Of Lading): Gönderici ve alıcının tüm detaylarının bulunduğu, yükleme yeri ve tarihi, malın teslim edileceği yer, mal cinsi, adeti, brüt kilosu ve teslim şekli gibi bilgileri içerir. ​

  • L2 Belgesi (L2 Document): Karayolları Taşıma Kanunu gereği, uluslararası lojistik işletmeciliği yapan firmaların sahip olması gereken bir yetki belgesi türüdür. Kanun hükümlerince belirtilen ihlaller gerçekleştirilmedikçe, belge geçerlilik süresi 5 yıldır.​

  • LIFO (Son Giren İlk Çıkar): Son giren malzemenin ilk çıkacağını öngören ilkedir.​

  • Mahrece İade (Return to Country Of Origin): İthal edilen malzemenin niteliklerine uygun olmadığı durumlarda ithal edilen ülkeye iade edilmesidir.​

  • Manifesto (Manifest): Taşıyıcı ve acentesi tarafından hazırlanan detayların listesini gösteren belgedir. Araçtaki toplam kargonun özet detaylarıdır. Genellikle gümrük amaçlı kullanılır.​

  • Menşei Şahadetnamesi (Certificate Of Origin): Uluslararası ticarette dolaşımda olan malın menşeini, yani üretildiği yeri ve dolayısıyla hangi ülkeye ait olduğunu gösteren belgedir.​

  • Mücbir Sebep (Force Majeure): Sözleşmelerde tarafların kendi kontrolleri dışında gelişen ve öngörülemeyen durumlardan dolayı (deprem, sel, savaş vb.) sorumlu tutulamayacaklarına ilişkin hükümdür.​

  • Navlun (Freight): Taşıma hizmeti karşılığında ödenen ücrettir.​

  • Ordino (Delivery Order): Konşimentoda yazılı malların parça parça çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan emir veya talimatnamedir. Ordino aynı zamanda konşimentoya karşılık malın gümrükten çekilmesi için talimattır.​

  • Parsiyel Yükleme (Partial Shipments): Aynı güzergahtaki birbirinden farklı müşterilerin yüklerini, aynı TIR ile taşıma yöntemidir.​

  • Poliçe: Sigorta akdinin yapılmış olduğunu ve akdin karşılıklı olarak koşullarını (her iki tarafın haiz olduğu hak ve borçları) gösteren yazılı bir sözleşmedir.​

  • Proforma: Satıcı tarafından alıcı adına düzenlenen ve yapılan anlaşma ile ilgili her türlü detayı gösteren ön faturadır.​

  • RFID: Çevresinde anten sarılı olan bir mikroçipten ve bir okuyucudan oluşan, bir yazılım -donanım sistemi ile bütünleştirilen, etiket ve okuyucu arasındaki veri iletişiminin radyo dalgaları ile sağlandığı otomatik tanıma sistemidir.​

  • R2 Belgesi (R2 Document): Karayolları Taşıma Kanunu gereği, uluslararası taşıma işleri organizatörlüğü yapan firmaların sahip olması gereken bir yetki belgesi türüdür. Kanun hükümlerince belirtilen ihlaller gerçekleştirilmedikçe, belge geçerlilik süresi 5 yıldır.​

  • Sevk İrsaliyesi (Packing Slip): Üzerinde araçtaki yükün adını, miktarını, navlun bedelini, kesilen fatura numarasını belirten resmi evraktır.​

  • Sovtaj: Hasar gören ürünlere sigorta eksperi tarafından biçilen maddi değerdir. ​

  • Spanzet (Ratchet Strap): Yükün üstünden geçerek, yükün taşınacağı yüzeye sabitlenen ve üzerindeki gergi mekanizmasıyla gerilerek yükü sabitlemekte kullanılan polyester şeritlerin genel adıdır.​

  • Tesellüm: Malzemeyi teslim eden yetkili personelden malın, firma yetkilisi tarafından teslim alınma işlemidir.​

  • THC (Terminal Handling Charges): Limandaki elleçleme ücretidir.​

  • Tır Karnesi (TIR Carnet): Hareket noktasındaki gümrük idaresinden, varış noktasındaki gümrük idaresine kadar bir prosedür altında taşımayı sağlayan bir gümrük transit belgesidir.​

  • Tonaj: Bir yük taşıma aracının ton cinsinden taşıma kapasitesidir.​

  • UBAK: UBAK belgesi, Sekretarya tarafından üye ülkelere tanınan kota dahilinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bankalığı tarafından belirli koşulları sağlayan firmalara her yılın başında tahsis edilen, beraberinde usule uygun olarak doldurulmuş bir seyir defteri olan, üye ülkeler arasında gerçekleştirilen taşımalarda kullanılan izin belgesidir.​

  • Üçüncü Parti Lojistik (Third Party Logistics – 3PL): Müşterilerinin lojistik faaliyetlerini (öncelikle taşıma ve depolama) üstlenen ve konusunda uzman olan lojistik şirketleridir. Birinci parti ifadesi ile satıcı şirket, ikinci parti ifadesi ile alıcı şirket, üçüncü parti ifadesi ile ise satıcı ve alıcı şirketler arasındaki bazı hizmetleri üstlenen şirket kastedilmektedir.​

  • Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents – CAD): İthalatçı firmanın bankasının ihracat bedelini, ihracatçı firmanın bankasına ödemesi karşılığında belgelerin ithalatçıya teslimini öngören ödeme şeklidir. İthalatçı teslim aldığı ödeme belgeleri ile malı gümrükten çekme hakkına sahip olur. Bu ödeme şekline belge karşılığı ödeme şekli de denir.​

  • Zararlı Madde: Depolama ve taşıma sırasında sağlık, güvenlik ve hasar açısından risk doğurabilecek maddedir. ​

  • Zeyilname: Sigorta poliçesinin yürürlükte bulunduğu dönem içerisinde meydana gelen değişiklikleri belirtmek için düzenlenen belgedir.​